Uczniowie wstępujący w mury szkoły lubią się uczyć i chcą się uczyć. Wykonują wszelkie czynności szkolne niezwłocznie i z dużym zaangażowaniem, upominają się o zadania domowe, a entuzjazm każdego dnia nauki szkolnej łączy się z motywacją nauczenia się czegoś nowego, zdobycia nowych umiejętności. Wraz z rozwojem uczniów zmienia się ich podejście do nauki szkolnej. Na motywację zaczynają wpływać też inne czynniki, które nadają procesowi uczenia się nieco odmienny sens. Wśród dominujących powodów zdobywania wiedzy i umiejętności przez uczniów klas III i IV wymienić można przede wszystkim narastającą świadomość poczucia obowiązku szkolnego, a w tym powagę coraz trudniejszej do zdobycia dobrej oceny szkolnej. Rozwijające się w tym okresie poczucie solidarności klasowej i odpowiedzialności przed nią w połączeniu z rodzajami kontaktów międzyosobowych w klasie, nadają motywacji do uczenia się społeczny kierunek. Za główną pobudkę do nauki szkolnej uczniów klas starszych uważa się budzące się zainteresowania określonymi dziedzinami wiedzy, które czynią uczniów świadomymi możliwości pogłębienia swojej wiedzy na nurtujące ich dziedziny przez uczenie się. Te poznawcze zainteresowania wraz z charakterystyczną  dla tego okresu chęcią bycia „dobrym uczniem", pragnieniem zajęcia określonej pozycji w klasie, a również chęcią zaspokojenia oczekiwań rodziców, składają się na motywację uczniów klas starszych do nauki szkolnej.

      Silnie kształtująca się osobowość uczniów w dalszych latach nauki szkolnej stwarza również warunki do rozwoju motywacji innego typu. Ogromną rolę w jej rozwoju odgrywają pobudki społeczne. Przejawiają się one już u uczniów wstępujących do szkoły, będąc ukształtowane w domu rodzinnym czy przedszkolu, jednakże są one niewyraźne, skryte i przejawiają tendencję rozwojową wraz z następnymi etapami nauki szkolnej. Motywy społeczne, związane z różnymi postawami uczniów osiągają swoje apogeum właśnie w starszych klasach szkoły podstawowej i na kolejnych etapach edukacji. Są silnie ukształtowane przez otaczającą rzeczywistość społeczną, klasową, szkolną, rówieśniczą. Należy pamiętać, że istnieje jeszcze spory wachlarz motywów uczenia się, które powinny być uważnie kontrolowane i w racjonalny sposób wykorzystywane, gdyż mogą spowodować niejednokrotnie negatywny wpływ na podejście ucznia do procesu uczenia się:

- motyw ambicjonalny może być równie skuteczny, jak i szkodliwy w procesie uczenia się. Pobudki ambicjonalne, które są zgodne z rzeczywistymi możliwościami ucznia, nie wchodzą w konflikt z cudzymi ambicjami, a ponadto zawierają pierwiastek społeczny i twórczy, mogą  okazać się pożytecznym motorem uczenia się. Z kolei te motywy ambicjonalne, które są sprzeczne ze społecznymi celami szkolnymi, mogą wykształcić uczniów mających na uwadze tylko własne interesy i chełpiących się tylko swoim sukcesem.

- potrzeba „bezinteresownej" wiedzy. Uczniowie motywowani pragnieniem ‘wiedzy dla wiedzy' czerpią ogromną radość z samej czynności uczenia się, a zdobywając tym samym wiedzę i umiejętności, otwierają przed sobą ogromne możliwości przyszłościowe. Jakkolwiek i w tym przypadku istnieje niebezpieczeństwo skrajnej i zaborczej postawy wobec przyswajanej wiedzy. Uczniowie przejawiający taką postawę zaborczo strzegą swojej wiedzy tylko na własny użytek. Podobnie jak motyw ambicjonalny, motyw „bezinteresownej" wiedzy jest pożyteczny dla uczniów, tylko pod warunkiem, że wzbudzana jest w nich świadomość, że zdobywaną wiedzę będą mogli wykorzystać społecznie i twórczo.

- współzawodnictwo jest potężnym motorem uczenia się, źródłem ogromnej energii do nauki szkolnej. Może stanowić bodziec motywujący, ale jednocześnie istnieją pewne jego potencjalne niebezpieczeństwa. Należy podkreślić w tym miejscu możliwość powstawania antagonizmów mogących kształtować niepożądane postawy koleżeńskie, możliwość hamowania rozwoju zainteresowań, podkreślając również krótkotrwałe rezultaty uczenia się.

- lęk, który w procesie edukacyjnym może przybierać wieloraką postać, np.: lęk przed naganą, przed złą oceną, przed złą opinią u nauczycieli lub kolegów. Z drugiej strony lęk, jako pochodna strachu wpisany jest we wrodzoną naturę człowieka, stanowiąc bardzo istotne narzędzie samozachowawcze.