Motywacja do uczenia się języka obcego w szkole podstawowej cz.II

Wpisane przez: Renata Nowak-Kogut
Odsłony: 11018

Spis treści

      Motywacja stanowi jeden z podstawowych elementów warunkujących właściwy proces przyswajania języka obcego w szkole. Będąc wykształcaną u uczniów powinna ona utwierdzać ich w przekonaniu, że włożony przez nich wysiłek w poznawanie języka obcego przynosi oczekiwane dla nich rezultaty. Proces zdobywania znajomości języka obcego jest szczególnie złożony i wymagający czasu. Należy pamiętać, że poznanie języka obcego to nie tylko znajomość słownictwa i struktur gramatycznych, ale przede wszystkim nabycie umiejętności wykorzystania tej wiedzy poprzez zdobywanie i doskonalenie sprawności komunikacyjnych w zakresie poznawanego języka obcego.

Stąd też, oprócz wysiłku, cierpliwości i systematycznej pracy, istnieje konieczność wzajemnego współdziałania osób mogących mieć istotny wpływ na poziom motywacji w  przyswojenie języka obcego przez uczniów w nauce szkolnej.              



Czynniki mające bezpośredni wpływ na poziom motywacji do nauki języka obcego:

Czynniki po stronie nauczyciela języka obcego:

osobowość nauczyciela, umiejętności dydaktyczne, sposób oceniania, wiedza z zakresu pedagogiki i psychologii, indywidualne podejście do uczniów, życzliwe podejście i stwarzanie odpowiedniej atmosfery lekcyjnej, wyrozumiałość dla trudności ucznia i znajomość sposobów ich pokonywania, umiejętność dostosowania tempa nauczania do możliwości uczących się.

Czynniki po stronie ucznia:

wiek, potrzeby poznawcze, dotychczasowe sukcesy i porażki, podejście do języka obcego i innej kultury, zainteresowania, temperament, otwartość na nowe doświadczenia, poziom samooceny, zależność lub niezależność od wpływu otoczenia.

Czynniki środowiskowe:

- rodzina: ogólne wymagania i oczekiwania rodziców, podejście do procesu uczenia się języka obcego przez dziecko, postawa wobec tradycji i kultury krajów obcojęzycznych i wobec rodzimych użytkowników danego języka obcego.

- rówieśnicy: relacje w grupie, poziom grupy w nauce języka, podejście grupy do uczenia się języka obcego, poziom motywacji w grupie.   



Czynności nauczyciela wpływające na poziom motywacji uczniów do uczenia się języka obcego:

  1. Dbanie o stałe podtrzymywanie motywacji u uczniów. Zmienność poziomu motywacji do nauki języka obcego jest naturalna. Najczęściej na samym początku nauki motywacja jest najwyższa, gdyż uczniowie ‘widzą’ niezwłocznie dokonane postępy; dotychczas nie umieli powiedzieć jednego słowa w języku obcym, teraz potrafią powiedzieć o sobie kilka zdań. Wraz z kolejnymi etapami nauki, zwłaszcza gdy uczeń nie potrafi określić różnic pomiędzy poprzednim a aktualnym poziomem umiejętności językowych, motywacja może ulec osłabieniu. Ważne jest aby uczeń był nieustannie informowany o czynionych postępach i znał możliwości praktycznego wykorzystania zdobytej przez siebie wiedzy.
  2. Uświadamianie i konkretyzacja celów uczenia się. Aspekt ten ma niezaprzeczalne znaczenie w procesie dydaktycznym języka obcego, w którym określenie konkretnych celów działa motywująco na proces poznawania języka obcego, a umiejętność określenia kolejnych zrealizowanych celów pozwala samym uczniom określić swoje mocniejsze i słabsze strony. Ponadto, znajomość celów nauki języka stanowi trwałe źródło poczucia sukcesu. Uczniowie, zwłaszcza szkoły podstawowej, nie posiadają jeszcze umiejętności samodzielnego sprecyzowania swoich przyszłych potrzeb językowych. Z tego powodu nauczyciel języka obcego spełnia bardzo ważną rolę  w budowaniu trwałego fundamentu dla motywacji do przyswajania języka obcego. Aspektem godnym uwagi jest personalizacja i indywidualizacja celów poprzez odwoływanie się do  aktualnych zainteresowań i potrzeb uczniów, np. muzyka, film, teatr, telewizja, sport, turystyka, wybitne postacie, zagadnienia współczesnego świata, itp. Warto również sięgać po motywy pobudzające uczniów do uczenia się języka obcego takie jak: turystyka zagraniczna, wykorzystanie języka obcego  w przyszłej pracy zawodowej, oglądanie filmów w wersji obcojęzycznej, czytanie w oryginale literatury, rozumienie obcojęzycznych piosenek, korespondencja, itp. Ponadto, konkretyzując cele, należy mieć na uwadze stopień możliwości osiągnięcia wyznaczonych celów przez indywidualnych uczniów.
  3. Rozwijanie zainteresowania językowego u uczniów. Najważniejszymi czynnikami są tutaj ciekawość, zainteresowanie i spontaniczność uczniów, które stanowią o wysokiej motywacji wewnętrznej, najsilniejszej i niepodlegającej trudnościom napotykanym przez nich.
  4. Przekazywanie informacji kulturoznawczych i kształtowanie u uczniów zainteresowania kulturą obcojęzyczną. Tematyka kulturoznawcza, obejmująca wszelkie informacje na temat sposobu życia społeczeństwa, które posługuje się językiem docelowym uczniów, jego zwyczajami i obyczajami, życiem codziennym, tradycjami. Wnikliwie i ciekawie przedstawione informacje o charakterze kulturoznawczym, zawierające elementy historii, geografii i literatury danego społeczeństwa, aktywizują procesy poznawcze uczniów, motywując ich do uczenia się języka i pogłębiania wiedzy kulturoznawczej.

 

Oprócz motywacyjnych wartości informacji kulturoznawczych są one również fundamentem wykształcenia się pozytywnych postaw uczniowskich względem przyswajanego języka, które nierzadko wynikają z pewnych istniejących pozytywnych lub negatywnych stereotypów względem społeczności posługującej się językiem docelowym uczniów. Z tego też powodu zalecane jest trafne rozpoznanie poglądów i nastawień  uczniów wobec języka i kultury, a w przypadku wykrycia negatywnych stereotypów umiejętne i szybkie ich zniwelowanie, gdyż są one prymarnym czynnikiem hamującym aktywność językową uczniów.

  5. Stosowanie pozytywnych wzmocnień - nagroda i pochwała. Nagroda powinna służyć uczniom jako merytoryczna informacja zwrotna i bodziec do dalszej pracy dydaktycznej. Ważnym aspektem nagradzania jest przedstawienie systemu nagród jako potwierdzenie znaczących i cennych osiągnięć, a nie jako cel uczenia się. Skuteczna nagroda w postaci pochwały ustnej lub pisemnej czy w postaci oceny szkolnej powinna wyrażać uznanie dla pracy ucznia lub podziw dla jej wyniku i kierować uwagę na włożony wysiłek i osiągnięcia. Dzięki temu uczniowie uczą się przypisywać sukces swoim działaniom i systematycznej pracy własnej.

 

 6. Niwelowanie barier psychologicznych i lęku przed porażką. Istnieje związek pomiędzy umiejętnościami językowymi uczniów a ich zdolnościami wykorzystywania tych umiejętności w praktyce. Do głównych czynników, które mogą tym samym znacznie obniżać motywację należą: wstyd związany z wypowiadaniem się w języku obcym, bycie obserwowanym i ocenianym przez innych, negatywne nastawienie i napięcie emocjonalne związane z zakładaną przez ucznia porażką, niski poziom samooceny. Wymienione czynniki niekorzystnie wpływają na płynność wypowiedzi uczniów, zaburzają sposób myślenia i rozumienia podejmowanego tematu. Dlatego jednym z najistotniejszych warunków przełamywania barier psychologicznych występujących w grupie uczniów jest zapewnienie przyjaznej atmosfery i komfortu psychicznego w procesie lekcyjnym.

 


   

Czynności uczniów wpływające na poziom motywacji do uczenia się języka obcego:

 

  1. Uczenie się języka z nastawieniem na zdobywanie i poszerzanie swojej wiedzy z języka obcego
  2. Dobrowolne i świadome wyznaczanie celów, szukanie wyzwań i podejmowanie działań.
  3. Wytrwałość, systematyczność i wytrzymałość w realizacji celów i działań.
  4. Wzmożenie swoich wysiłków w sytuacji napotkania przeszkód i trudności.

 

 


 

Czynności rodziców wpływające na poziom motywacji uczniów do uczenia się języka obcego:


1. Rodzice mają idealne warunki by motywować swoje dzieci, a tym samym pomagać im w nauce języka obcego, nawet jeśli znają język w stopniu podstawowym i w praktyce uczą się razem ze swoimi dziećmi.

2. Rodzice, ucząc się wspólnie języka ze swoimi dziećmi, sprawiają, że język obcy staje się częścią życia rodzinnego. Ponadto, rodzice mogą wprowadzić do życia rodzinnego elementy obcej kultury, dzięki czemu dziecko staje się bardziej zainteresowane i otwarte na własną kulturę i na kulturę innych krajów.

 

Tym samym, rodzice mogą mieć znaczący wpływ na ogólne podejście dzieci do nauki języków obcych i kultur ich rodzimych użytkowników. Warto jest pamiętać, że większość poglądów utrzymujących się przez całe życie kształtuje się przed ukończeniem 10 lat.

3. Rodzice mogą wybrać na naukę języka obcego najlepszy dla siebie i dziecka moment w ciągu dnia.

4. Rodzice potrafią najlepiej odczytać samopoczucie i nastrój swojego dziecka. Są dni, gdy dziecko ‘chłonie’ język obcy, są też momenty, gdy ciężko jest mu się skoncentrować. Rodzice znają najlepiej swoje dziecko i mogą dzięki temu dostosować długość czasu poświęconą na naukę języka do potrzeb dziecka i umiejętności koncentracji.

5. Dzieci muszą czuć, że robią postępy. Potrzebują ciągłej zachęty, a także pochwał, gdy robią coś dobrze, ponieważ każdy sukces motywuje.

 


 

 Powyższą publikację opracowano w oparciu o następującą literaturę:

M. Szałek, „Sposoby podnoszenia motywacji na lekcjach języka obcego”.

H. Komorowska, „Metodyka nauczania języków obcych”.

British Council, „Jak pomóc dziecku w nauce języka angielskiego?”.

M. Marcinkowska-Bachlińska, „Psychologiczne czynniki wpływające na poziom motywacji do nauki języka obcego”.

 

Przewiń na górę